تمرین موسیقی
نوازنده هر سازی هستید و در هر کجای کار یادگیری، به این نکات خیلی دقت کنید …
بدون برنامه ریزی هیچ کاری پیش نمی رود.
مخصوصا وقتی که قرار است سازی فراگیری شود…
اگر برنامه ریزی وجود نداشته باشد “وقت تمرین موسیقی” به “وقت سرخوردگی” تبدیل می شود
حتما تجربه این را داشته اید که 2 ساعت از وقت خود را برای تمرین گذاشته اید
ولی بعد از این زمان متوجه می شوید که هیچ پیشرفت خاصی نداشته اید
این به مرور زمان باعث سرخوردگی می شود و اگر در طول زمان پیشرفت
و احساس موفقیت وجود نداشته باشد این فکر که کلا ساز را کنار بگذارید بزرگ و بزرگتر میشود…
” تمرین اجباری نیست!”
این عبارت برای خیلی ها عجیب به نظر می رسد چون اصولا بدون
تمرین هیچ چیزی فراگیری نمی شود. بله، بدون تمرین هیچ چیزی فراگیری نمی شود
ولی قرار نیست که تمرین به زور و باالجبار انجام شود…
” تمرین موسیقی باید لذت بخش باشد”
کسی که خود را مجبور به تمرین می کند، از ابتدا بازنده است.
البته این جمله به این معنا نیست که هر از چندی تنبلی
خود را برای رفتن به اتاق تمرین کنارنگذاریم…
اگر بعد از مدتی تمرین متمرکز برای ما لذت بخش نبود،
بهتر است وقتمان را صرف کار دیگری کنیم که از گذراندن
وقت برای آن حقیقتا لذت می بریم.
در کل تمرین یعنی رابطه خود را با سازمان حفظ کنیم و از آن نگهداری کنیم.
یعنی” وقتی “که ما برای خودمان و سازمان می گذاریم…
تمرین به ما انگیزه و خلاقیت می دهد
و در بهترین حالت “سفری به درون خویش” است.
تمرین یعنی پی بردن به احتیاجی که از درون خویش سرچشمه می گیرد برای وقت گذاشتن با سازِمان.
کسی که با این دید به تمرین موسیقی نگاه می کند، در راه موفقیت گام بر می دارد….
برای برنامه ریزی دو نکته خیلی مهم را در نظر داشته باشید.
1- همیشه از روی ساعت تمرین کنید.
پیشنهاد من تعیین واحدهای 45 دقیقه ای برای تمرین هست …
بعد از هر تمرین بین 5 تا 15 دقیقه فرصت استراحت دارید
در ضمن باید گفت که قانونی در ژاپن وجود دارد که به قانون 15 دقیقه ای معروف است
این قانون به قدرت تغییرات کوچک اشاره دارد!
تکرار کارهای کوچک نه تنها شخصیت انسان را میسازد بلکه شخصیت ملت ها را تعیین می کند.
1?اگر روزی 15 دقیقه را صرف اتود و تکنیک کنید در پایان یک سال، تغییر ایجاد
شده در نوازندگی را به خوبی احساس خواهید کرد.
2?اگر روزی 15 دقیقه از اجرای قطعات بی اهمیت خویش بکاهید،
ظرف یک سال حس پیشرفت بیشتری نصیبتان خواهد شد.
3?اگر روزی 15دقیقه را به مطالعه تاریخ موسیقی اختصاص دهید ،
بعد از یک سال شما یک نوازنده با سواد و قابلی خواهید شد
که لذت بیشتری از نواختن و شنیدن آثار موسیقی دانان خواهد برد .
4? اگر روزی 15دقیقه را به شنیدن آثار نوابغ موسیقی اختصاص دهید
بیشتر نتیجه خواهید گرفت از زمانی که چند بار در هفته به کنسرتهای پاپ فاقد ارزش هنری ، برید .
زیبایی روش یا قانون 15 دقیقه در این است که آنقدر کوتاهست که هیچ وقت به بهانه ی این که وقت ندارید آن را به تاخیر نمی اندازید.
جالبتر اینکه، کشور ژاپن امروزه موفقیت خود را مدیون این قانون میداند.
2- حتما دفترچه “گزارش تمرین” برا خود تهیه کنید.
دفترچه نت موسیقی
در این دفترچه پیشرفتها و مخصوصا مشکلات در خصوص هر تمرین یادداشت شود
تهیه دفترچه تمرین برای کنترل خودمان و ایجاد انگیزه بسیار مفیده
و باعث ایجاد انگیزه برای ادامه راه می شود…
اصلاح پرده سالیان درازیست در موسیقی ما چه در موسیقی عملی چه نظری، مورد استفاده قرار می گیرد؛ هنوز هم پرده روی سازهای ایرانی به فرم گذشته استفاده می شود، البته این به معنای توقف روند اصلاح سازگاری و بهبود کیفیت در سازگری موسیقی ایرانی نیست. برای روشن شدن این موضوع به بحث در مورد انواع پرده های معمول سه تار و دلیل رد بعضی از طرح های پیشنهادی می پردازیم.
یک نوازنده آماتور اولین بار که نحوه بستن پرده و گره زدن پرده های معمول تار و سه تار (که اکثرا” از روده گوسفند است) را ببیند حتما” این سئوال برایش پیش می آید که چرا تار و سه تار نباید مانند ماندولین و گیتار پرده های ثابت داشته باشند که هر سال مشکلات تعویض پرده یا تنظیم پرده (که بخاطر تماس دست با پرده های متحرک روی می دهد) را نداشته باشد؟
فواصل ریزتر از ربع پرده که در موسیقی ایران به وفور دیده می شود موجب شده، نوازنده زحمت استفاده از پرده های متحرک را بپذیرد و از پرده های ثابت استفاده نکند. اینجا یک سئوال پیش می آید که چرا کل پرده ها ( یعنی مثلا” از سی کرن به جای یک پرده دو پرده) بصورت ثابت روی ساز بسته نمی شود که اصلا” نیازی به بالا یا پاین کشیدن پرده نباشد؟
به جواب این سئوال هنگام نوازندگی با پرده های کامل می توان رسید! وقتی فاصله پرده ها به قدری کم شود که انگشت بین آن به خوبی قرار نگیرد لرزش سیم بوسیله گوشت دست گرفته می شود و صدای سیم تا حدی خفه می شود و ساز دیگر طنین مناسبی نخواهد داشت.
(پرده روی دسته سازها غیر از اینکه باعث سهولت پیدا کردن محل دقیق نت ها برای نوازنده می شود، نقش یک شیطانک را هم به عهده می گیرد! به این صورت که بر آمدگی پرده و فشار دست بر پرده لرزش سیم از محل پرده به قبل از آنرا قطع می کند که صدای شفافی هنگام زخمه زدن بوجود آید، پس برخلاف تصور عده ای که عقیده دارند تنبلی نوازندگان در پیدا کردن نتها موجب بسته شدن پرده روی سازها شده ، تولید صدای خالص بدون پرد ممکن نیست!)
این موضوع که چه پرده ای برای سازهای تار و سه تار مناسب است (که هم کیفیت صدایی خوبی داشته باشد هم دوام زیاد) اخیرا” بعضی از نوازندگان و سازگران را به جنب و جوش واداشته و تجربیات جالبی هم در این سالها به دست آمده.
پرده معمولی از جنس روده گوسفند
پرده های معمولی که روی تار و سه تار (و سازهای محلی مثل تنبور و گاهی دوتار) بسته می شوند، روده گوسفند هستند. این پرده ها نسبت به پرده ها یی که در ادامه ذکر خواهد شد زبرتر و کم دوامتر هستند ولی در جابجایی ها روی نتهایی که متغییر است، نرمتر و لغزنده ترند. این پرده ها بطور میانگین حدود یکسال تا یکسال و نیم در دست یک نوازنده متوسط کارایی دارد(بدون آغشته کردن آن به مواد نگهدارنده دیگر) و پس از آن یکی پس از دیگری باز می شود ( متفاوت بودن جنس پرده، رطوبت محل نگهداری و استیل دست چپ نوازنده در طول عمر پرده تاثیر زیادی دارد، همین پرده در شرایط مناسب آب و هوایی و با استیل مناسب می تواند بیش از 3 سال عمر کند)
رطوبت هوا مخصوصا” در تابستان که کولرهای آبی در منازل ایران استفاده می شود ضربه زیادی به ساز و مخصوصا” به پرده ساز (از جنس روده گوسفند) می زند.
گاهی در تابستان پس از باز کردن جعبه ساز متوجه شوید.چند پرده پاره شده، برای جلوگیری از این اتفاق بسته های رطوبی گیر ( که معمولا” در جعبه های لوازم الکتریکی هم هست) را در جعبه ساز بگذارید تا محیط نگهداری ساز مرطوب نباشد.
همانطور که در بالا ذکر شد، استیل دست چپ نوازنده و میزان اصطکاک آن با پرده در طول عمر پرده نقش مهمی دارد. نوازنده باید سعی کند تا حد امکان کمترین تماس را با پرده داشته باشد، این هم به سرعت در حرکت افقی دست روی دسته کمک می کند هم از ساییدگی پرده می کاهد. پرده های معمولی (روده گوسفند) بخاطر قیمت پائین و سهولت در بستن روی ساز، بیشترین آمار فروش را (نسبت به انواع دیگر پرده) از آن خود کرده است.
ازسایت:www.yjc.ir
1.ساز را در محیط مرطوب قرار ندهید(مانند کولر).
2.ساز را در مجاورت نور خورشید و حرارت نگذارید.
3.تا میتوانید ساز را در جعبه یا کاور بگذارید.
4.ساز را آویزان کنید و از خوابانیدن آن روی زمین خود داری نمائید.(اگر ساز آویزان باشد گرانیگاهش بر زمین عمود خواهد بود و نیروی جاذبه ی زمین اثری بر روی دسته ی ساز نمیگذارد)
5.کوک ساز در حتما مطابق نت سی بمل دیاپازون کوک نمائید تا به دسته ی ساز فشاری وارد نشود. (سیم اول سه تار نیم پرده پائینتر از دیاپازون یعنی سی بمل کوک میشود ولی در اجرا و نت نویسی نت دو خوانده و اجرا میشود)
6.اگر قرار است دستگاه خاصی را اجرا کنید از یک ماه قبل کوک ساز را روی همان دستگاه قرار داده و تغییر ندهید0(حاصل این کار این است که ساز به آن کوک مورد نظر عادت کرده هم لحن بهتری میدهد هم موقع اجرا از کوک خارج نمیشود)
7.در جعبه ی ساز نم گیر بگذارید.
8.با دست کثیف مخصوصا چرب ساز نزنید.(پرده های ساز از بین میروند)
9.اگر از ساز مدتی استفاده نکنید صدای آن میخوابد پس حتما چند وقت یک بار با ساز بنوازید.
منبع:yjc.ir
در قرن حاضر نواختن این ساز دچار تحولات زیادی شده است و هم اینک بیش از ده شیوه سه تار نوازی را داریم که هر یک بر گرفته از شیوه قدما و ترکیب آن با شیوه های دیگر از جمله سلایق شخصی است. این تفاوت نواختن ها در عمل با استفاده از تنوع مضراب زنی، موقعیت قرار گفتن دست مضراب زن بر روی صفحه ساز و نحوه پرده گرفتن توسط دست چپ حاصل می شود. عواملی همچون نواخت ملایم بر روی سیم ها، تک سیم نوازی، شلوغ نوازی، تنبوری نوازی و سرعت مضراب و پنجه باعث می شوند صداهای متفاوتی از این ساز شنیده شود. در عصر ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه، میرزا عبدالله فرزند آقا علی اکبر فراهانی از نخستین کسانی بود که سه تار را، مانند تار یکی از سازهای بنیادین موسیقی ایرانی دانست و خود او نیز علاوه بر تار، نوازنده چیره دست سه تار بود. اما از آنجا که در نخستین ضبط های موسیقی ایرانی هیچ اثری از سه تار نوازی میرزا عبدالله به ثبت نرسیده است، اطلاع دقیقی از شیوه نوازندگی سه تار او نداریم. پس از وی، شاگردش درویش خان شاخص ترین نوازنده سه تار زمان خود بود که از او نیز هیچ نمونه صوتی بر جای نمانده است. درویش خان علاوه بر تار، شاگردان ممتازی در نوازندگی سه تار داشت که می توان به نام های ابوالحسن صبا، ارسلان درگاهی، یوسف فروتن، سعید هرمزی و کلنل علی نقی وزیری اشاره کرد. وزیری با وجود آن که شاگرد مستقیم درویش خان بود ولی در نوازندگی سه تار دنباله رو استادش نشد و یک شیوه کاملاً شخصی در پیش گرفت. سنت سه تار نوازی بر اساس ردیف موسیقی ایران با تفاوت هایی در نحوه بیان، بعدها توسط احمد عبادی، داریوش صفوت، جلال ذوالفنون، محمدرضا لطفی و داریوش طلایی ادامه یافت.
شیوه نوازندگی این ساز پس از ورود به رادیو تغییر کرد. احمد عبادی فرزند کوچک میرزا عبدالله در سال 1327 توسط اسماعیل نوّاب صفا به رادیو دعوت شد و برای اوّلین بار در مرداد ماه سال 1327 صدای سه تارش از رادیو پخش گردید. پیش از آن شیو? قدما در نوازندگی سه تار بدین شکل بود که تمامی سیم ها با یکدیگر به صدا در می آمد ولی عبادی شیوه خلوت نوازی یا تک سیم نوازی را سرلوحه کار خویش قرار داد. عبادی گر چه فرزند میرزا عبدالله بود ولی مرگ زود هنگام پدر این فرصت را به او نداد تا از محضرش استفاده کند. بنابراین بعدها نوازندگی سه تار را از خواهران خود خصوصاً ملوک خانم که سه تار را به شیو? پدر می نواخت فرا گرفت. با این وجود، عبادی شیوه سه تار نوازی پدر را دنبال نکرد و خود در این فن، صاحب شیوه مخصوصی شد.
پس از فوت استاد صبا شیوه نوازندگی قدما چندان پیگیری نشد و سه تار نوازی عملاً به سلایق شخصی میل کرد. به عبارتی هر یک از نام آوران نوازندگی این ساز با استفاده از منابع مختلف و لحاظ سلیقه های شخصی به الگوهای متفاوتی از نوازندگی سه تار دست یافتند. این تفاوت ها به گونه ای است که یک شنونده کم آشنا هم با چند بار گوش دادن متوجه آن ها می شود. از شاگردان مستقیم ابوالحسن صبا می توان به دکتر داریوش صفوت، دکتر تفضلی و محمود تاجبخش اشاره کرد.
از دیگر نوازندگان مطرح سه تار می توان به نام های عطا جنگوک، داریوش پیرنیاکان، مسعود شعاری، بهداد بابایی، رامین جزایری و فرشاد توکلی اشاره کرد که برخی از ایشان تلفیقی از شیوه های گوناگون همراه با سلیقه های شخصی را در سه تار نوازی سنتی دنبال می کنند و برخی دیگر مانند رامین جزایری و فرشاد توکلی دنباله رو شیوه ابوالحسن صبا هستند.
سه تار سازی سبک، کم حجم و نسبتاً ارزان قیمت است و صدایی ملایم دارد. به همین دلیل علاقه مندانش بیشتر از دیگر سازهای ایرانی مانند تار، سنتور و کمانچه هستند.
منبع:farabisoft.com
